DE TABOES VAN HET POST PARTUM: WAT GEBEURT ER NA DE BEVALLING IN MIJN LICHAAM EN HOOFD?

De zwangerschap is een periode waarin een vrouw wordt vertroeteld, met zorg wordt omringd, geïnformeerd … Maar tijdens de periode na de bevalling, ook wel post partum genoemd, voelen veel vrouwen zich verloren.

Veel van die jonge moeders kregen onvoldoende informatie over deze nochtans heel bijzondere tijd. Hoewel sommige misschien wel advies hebben gekregen over babyverzorging of borstvoeding, wordt er vaak weinig gesproken over hun veranderende lichaam en het herstel van hun lichaam zoals het vroeger was. Dat gebrek aan informatie weegt zwaar. Bepaalde situaties worden daardoor heel moeilijk om te dragen, met veel onbeantwoorde vragen en veel angst tot gevolg.

We wilden over die thema’s een artikel publiceren om ZONDER TABOES te ontdekken wat er allemaal in het lichaam gebeurt zodra dit grote avontuur van de zwangerschap en bevalling achter de rug is. Een waardevolle tip: deel deze informatie gerust met uw partner. Die zal u optimaal kunnen steunen als hij of zij op zijn of haar beurt begrijpt wat er allemaal in deze periode gebeurt.

Het post partum verwijst naar de periode na de bevalling. Dat klinkt misschien nogal vaag voor u!

In deze periode bent u erg moe, de emoties laaien hoog op, uw hormonen slaan op hol, en nog zoveel meer … Het verstoorde evenwicht laat zich dus voelen op zowel fysiek als psychologisch vlak. De postnatale periode zal niet bij iedereen even lang duren. Op psychologisch vlak kan ze tot 2 jaar aanslepen.

Over het lichamelijke aspect wordt vaak gezegd: “9 maanden op, 9 maanden af”. En dat klopt zeker! U zult dus goed voor uzelf moeten zorgen en geduld moeten oefenen om uw vroegere lichaam min of meer terug te krijgen.

Andere beschrijvingen van het post partum spreken van een “4de zwangerschapstrimester” of de periode van “40 dagen”. Het klopt dat de eerste levensmaand van de baby voor elke mama een zware periode is (terugkeer naar huis, aanpassing aan een nieuw ritme, de uitgebreide zorg voor de baby …).

Elke vrouw zal deze tijd in elk geval op haar eigen manier beleven, dus het is heel moeilijk om een bepaalde tijdspanne te plakken op deze periode na de bevalling.

Eén ding is zeker, het is belangrijk om u tijdens deze periode goed te laten begeleiden zodra u de materniteit verlaat. U kunt een beroep doen op een zelfstandige vroedvrouw die u medische zorg kan verlenen, u advies kan geven over borstvoeding en al uw vragen kan beantwoorden.

Postnatale bloedingen of lochia

Uw bloedverlies is in het begin dieprood en vrij overvloedig met eventueel kleine klontertjes, maar geleidelijk neemt de hoeveelheid af en de kleur wordt helderder. In het begin is het gebruik van speciaal kraamverband en wegwerpbroekjes gemakkelijker, maar na enkele dagen kan een klassieker maandverband of menstruatieslip volstaan. Tampons of menstruatiecups zijn in de maand na de bevalling echter een slecht idee wegens het risico op infectie. Deze postnatale bloedingen, ook wel lochia genoemd, duurt 3 weken tot 1 maand.

Episiotomie of inscheuring van de perineum

Wat is een episiotomie? Bij een episiotomie wordt tijdens de bevalling ter hoogte van de perineum een insnijding gemaakt wanneer het kindje om medische redenen sneller naar buiten moet komen of om de spieren van de perineum niet te beschadigen. Inscheuring gebeurt dan weer op natuurlijke wijze op het moment van de bevalling. Zo’n episiotomie of natuurlijke inscheuring van de perineum wordt achteraf door de vroedvrouw of arts gehecht met oplosbare draadjes (die na 2 of 3 weken door de huid zijn afgebroken). Soms kan die wonde pijnlijk zijn. Blijf daar dan niet mee zitten, maar meld het gerust aan de vroedvrouw van de materniteit of de vroedvrouw die aan huis komt. Die zal een paar knoopjes kunnen verwijderen, die vaak de oorzaak zijn van de pijn.

Bij oedeem of blauwe plekken kunt u daar ijs op leggen. Een episiotomie of een natuurlijke inscheuring vereisen geen specifieke verzorging (tenzij het medische team andere aanwijzingen geeft). Maak deze zone gewoon 2 keer per dag schoon met water en zeep en dep daarna droog met een proper doekje. Het gebruik van een haardroger voor het drogen van de hechtingen wordt afgeraden. Zodra de hechtingen verdwenen zijn en de huid genezen is (ongeveer 2 weken), kunt u deze zone voorzichtig masseren met olie of een herstellende zalf om het litteken zachter te maken.

Het toiletbezoek na de bevalling

Urineverlies na de bevalling

Vrouwen kunnen om allerlei redenen bang zijn om na hun bevalling naar het toilet te gaan.

Plassen gaat vaak moeilijker na een bevalling. Het maakt niet uit of uw perineum is gehecht of niet, de urine met haar zure effect op de huid kan een zeer onaangenaam branderig gevoel veroorzaken waardoor plassen soms zelfs onmogelijk wordt. Laat tijdens het plassen gerust wat water over uw vulva lopen om dat gevoel te verzachten. Dat kan bijvoorbeeld met een flesje water met sportdop of door rechtstreeks met een kan water over uw onderbuik te gieten.

De eerste dagen na de bevalling is het altijd moeilijk om plas of stoelgang op te houden. Tijdens de bevalling zijn de spiervezels immers uitgerekt en werd veel druk uitgeoefend op de zenuwen. Geen paniek, dit is vaak tijdelijk en urineverlies na de bevalling verdwijnt weer na 2 tot 3 dagen.

Constipatie na de bevalling

Constipatie na de bevalling of minstens de angst om weer stoelgang te maken zijn eveneens veelvoorkomende verschijnselen. Wees gerust, er is geen gevaar dat de hechtingen scheuren wanneer u een grote boodschap doet. Voor zachtere stoelgang moet u veel water drinken en vooral water rijk aan magnesium (Hépar, Contrex …). Probeer met behulp van een krukje onder uw voeten een zo natuurlijk mogelijke houding aan te nemen.

Bekkenbodemreëducatie

Bekkenbodemreëducatie is extreem belangrijk, zelfs na een keizersnede, al is bekkenbodemeducatie eigenlijk een beter woord. Dit is het moment om de balans op te maken van de eventuele symptomen, maar ook om de stevigheid van de bekkenbodem te evalueren om verdere symptomen te voorkomen. Stevige bekkenbodemspieren zijn ook belangrijk voor een bloeiend seksleven. Voor de start van deze revalidatie worden best nog geen zware lasten getild (met uitzondering van uw baby natuurlijk) om de mogelijk verzwakte ligamenten en spieren niet te belasten.

Aambeien

Ongeacht of u er tijdens de zwangerschap ook al last van had, aambeien kunnen ook nog na de bevalling ontstaan. Zo’n aambeien kunnen tamelijk vervelend zijn, vooral als ze voorkomen in combinatie met een inscheuring of episiotomie.

Draag gerust compressiekousen, die de bloedsomloop op die plaats stimuleren waardoor de aambeien sneller verdwijnen. U kunt tevens speciale crèmes of zetpillen gebruiken, en zelfs bepaalde medicijnen om de bloedsomloop te verbeteren. Vermijd persen tijdens uw toiletbezoek. Als de pijn hevig is, kunt u ijs gebruiken (bijvoorbeeld in een doek gewikkeld zodat het zeker niet rechtstreeks in contact komt met de huid) of uw arts raadplegen, die u een geschikte behandeling kan voorschrijven.

Eerste menstruatie na de bevalling

Die eerste maandstonden na de bevalling wijzen erop dat er zo’n 2 weken eerder een eisprong heeft plaatsgevonden (en dus een nieuwe kans op zwangerschap). Deze eerste menstruatie is vaak heviger dan de volgende keren. Ze duurt ongeveer 10 dagen en breekt ten vroegste 45 dagen na de bevalling door. Vrouwen die borstvoeding geven, worden misschien zelfs pas enkele maanden na de geboorte van het kind voor het eerst weer ongesteld.

Naweeën

Dit woord verwijst letterlijk naar de soms zeer hevige contracties die sommige vrouwen 2 tot 3 dagen na de bevalling voelen. Die contracties zijn normaal en dienen om de baarmoeder weer haar oorspronkelijke omvang te geven. De naweeën komen vaker voor bij vrouwen die al meerdere keren zijn bevallen of na een meerlingzwangerschap, omdat de baarmoeder dan meer is uitgezet. Ze zijn ook heviger bij borstvoeding, aangezien de tijdens het aanleggen geproduceerde oxytocine de baarmoeder doet samentrekken. U kunt uw arts raadplegen, die u waarschijnlijk pijnstillers of ontstekingsremmers zal voorschrijven om de pijn te verlichten. Ook een warmwaterzak kan verlichting brengen, of een ademhalingstechniek waarmee de beweging van de buikademhaling wordt nagebootst zodat de baarmoeder sneller weer haar oorspronkelijke omvang zal aannemen.

De buik na de bevalling

Na de bevalling is de buik leeg en allesbehalve strak. Dat kan moeilijk zijn om te aanvaarden wanneer u daar eerst 9 maanden uw kindje in hebt gedragen. Vooral omdat u niet meteen terug een “platte” buik zult hebben! In de dagen na de geboorte is de baarmoeder nog even groot als na 4/5 maanden zwangerschap. Pas 15 tot 30 dagen later zal ze weer haar “normale” omvang aannemen.

De huid van de buik is 9 maanden uitgerekt geweest en er kunnen striemen aanwezig zijn. Die striemen kunnen na de bevalling lichter worden, maar gaan niet meer volledig weg. U kunt de huid blijven masseren met olie om ze sneller haar stevigheid terug te geven. De vetreserves die uw lichaam tijdens de zwangerschap op natuurlijke wijze heeft opgebouwd, zitten echter ook voor een groot deel op die plaats en uw lichaam heeft wel enkele maanden nodig om die te verbranden.

Buikspieroefeningen na de bevalling worden aangeraden om de buikspieren te verstevigen, die tijdens de zwangerschap zwaar op de proef werden gesteld. Dat mag wel pas na de bekkenbodemreëducatie (of soms op hetzelfde moment) en onder begeleiding van een kinesitherapeut.

Haaruitval na de bevalling

Terwijl u tijdens de zwangerschap kon genieten van een weelderige haardos, ziet u nu hele plukken uitvallen. Uw haar kan er ook dof of brozer uitzien. Dit verschijnsel komt heel vaak voor in de periode na de bevalling en heeft te maken met de grote hormonale veranderingen in uw lichaam. Dit postnatale haarverlies kan zich voordoen vlak na de bevalling, tijdens de borstvoedingsperiode en bij sommige vrouwen zelfs wanneer ze stoppen met borstvoeding geven. Hevig haarverlies kunt u bespreken met een arts, die kan controleren of dat geen andere oorzaken heeft.

Het seksleven hernemen

Een afspraak met uw arts of vroedvrouw om te controleren of alles in orde is, is niet nodig! Geslachtsgemeenschap kan opnieuw zodra u zich daar goed bij voelt.

Neem er de eerste keren voldoende tijd voor en gebruik eventueel glijmiddel om de vaginale droogheid te compenseren die normaal is na de bevalling en vooral tijdens de borstvoedingsperiode. Als uw perineum gehecht moest worden en dat litteken geeft tijdens de penetratie een onaangenaam gevoel, masseer dat gebied dan elke dag met olie om de huid soepeler te maken.

Seks zal heel waarschijnlijk niet meer hetzelfde voelen als voorheen. Maak u echter geen zorgen want dat verandert na verloop van tijd en met bekkenbodemreëducatie. Raadpleeg bij vragen gerust uw arts zodat die u de juiste oplossingen kan aanreiken.

En op psychologisch vlak?

De babyblues

In de periode na de bevalling komen de vermoeidheid, lichaamsveranderingen, nieuwe verantwoordelijkheden, een ander gezinsritme en nog een heleboel andere dingen samen, dus het is normaal dat u zich overweldigd voelt en dat u de situatie naar uw gevoel niet meer helemaal de baas bent. In combinatie met de enorme hormonale veranderingen levert dat het ideale recept voor de babyblues op.

Terwijl u zich de eerste 48 uur na de geboorte nog in een bubbel waant en uw baby heel rustig is, steken op de 3de dag vaak de babyblues de kop op.

Dit verschijnsel houdt verband met de daling van de zwangerschapshormonen en uit zich in de vorm van een tijdelijke depressie, spontane huilbuien en overdreven prikkelbaar reageren op kleine dingen. U kunt maar moeilijk begrijpen wat u overkomt. U moet huilen en voelt zich ontroostbaar, terwijl u net gelukkig zou moeten zijn.

Deze toestand is persoonsgebonden en zal bij elke vrouw anders zijn. Ook heeft niet elke vrouw last van de babyblues.

Wat moet u dan doen? Breng gerust uw bezorgdheid of angsten onder woorden, zelfs als sommige angsten in uw ogen absurd lijken (u zult merken dat u er niet als enige mee worstelt!) of als u niet eens weet waarom u huilt of zich druk maakt. Zoek een vertrouwenspersoon bij wie u uw hart kunt luchten: partner, familie, vrienden, vroedvrouw, psychologen, Kind & Gezin.

De babyblues kan tot 2 weken aanslepen, de tijd die nodig is voor de aanpassing aan al die veranderingen.

Postpartumdepressie

Neem contact op met uw arts als u zich al meer dan twee weken depressief of ongelukkig voelt. Het is eveneens belangrijk om te weten dat elke materniteit consultaties aanbiedt bij een psycholoog die gespecialiseerd is in perinatale zorg. Neem gerust contact op. Er bestaan ook verenigingen zoals het Steunpunt Geestelijke Gezondheid.

Er wordt niet alleen een kind geboren, maar ook een moeder en ouders. Ze moeten allemaal zichzelf de tijd gunnen om zich aan te passen, nieuwe gewoontes aan te nemen, aan de situatie te wennen en te bouwen aan hun nieuwe rol als gezin.

Het post partum is tot slot voor de vrouw een periode waarin heel haar wereld op zijn kop staat. Ze moet moeder worden, aan de behoeften van haar pasgeborene voldoen en zich tegelijkertijd aanpassen aan zeer snelle lichamelijke en hormonale veranderingen. Ze moet dus de tijd zijn werk laten doen en de tijd nemen om haar lichaam te laten evolueren, haar gewrichtsbanden en spieren weer te verstevigen, haar hormonale cyclus te laten hervatten …

Geduld is het sleutelwoord tijdens deze periode. En als een van deze ongemakken te zwaar weegt, dan zal uw arts, gynaecoloog of vroedvrouw ongetwijfeld de beste oplossingen voor u kunnen aanreiken.

Was dit nuttig advies? Deel het met vrienden en familie!